Successieplanning: welke veranderingen heeft Vlaanderen in petto? KSJ oktober 2020 - Dominique De Schutter

Een duolegaat is een interessante planningsmogelijkheid als er geen naaste verwanten zijn en men graag een ver familielid zoals een neef of zelfs iemand buiten de familie zoals een vriend, als erfgenaam wilt aanduiden. Die personen zijn normaal gezien onderworpen aan hoge tarieven van erfbelasting. Met de toepassing van het duolegaat wordt een goed doel als begunstigde in het testament opgenomen op voorwaarde dat het goede doel een bepaalde som of een bepaald percentage van het vermogen doorgeeft aan het verre familielid of de vriend. Het goede doel zal daarbij enerzijds de erfbelasting moeten betalen op het deel dat wordt doorgegeven aan het verre familielid of de vriend (aan de normale, hoge tarieven), anderzijds betaalt het goede doel op het eigen deel van de nalatenschap een gunsttarief van 8,5% aan erfbelasting.

Mits het nodige rekenwerk houdt het verre familielid of de vriend netto uiteindelijk meer over van de nalatenschap dan wanneer hij, zonder toepassing van het duolegaat, rechtstreeks zou erven. Daarnaast houdt het goede doel ook een mooie som over aan het duolegaat. Dat maakt dat de techniek van het duolegaat erg populair is binnen de successieplanning.

Het voorontwerp van decreet voorziet dat die techniek geen fiscaal voordeel meer zal opleveren voor alle overlijdens ná 1 juli 2021: de erfbelasting van het verre familielid of de vriend wordt berekend alsof de volledige nalatenschap rechtstreeks zou vererfd zijn door het verre familielid of de vriend, dus zonder duolegaat. De totale fiscale last voor het goede doel zal daardoor veel hoger liggen waardoor het de nalatenschap zal moeten verwerpen.

Om te vermijden dat goede doelen veel inkomsten mislopen door het wegvallen van het fiscale voordeel van het duolegaat, voorziet het voorontwerp van decreet dat het tarief van erfbelasting voor goede doelen wordt verlaagd van 8,5% naar 0%. Ook schenkingen tijdens het leven aan goede doelen zullen vanaf 1 juli 2021 onderworpen zijn aan 0% schenkbelasting in plaats van het tarief van 5,5%.

Om ook tegemoet te komen aan verre familieleden en niet-verwanten, zal het mogelijk zijn om een maximumbedrag van € 15.000 fiscaal voordelig na te laten. Meer concreet voorziet het voorontwerp van decreet dat dat maximale bedrag kan vererfd worden aan een tarief van 3% erfbelasting in plaats van het normale tarief van 25%. Ook bepaalt het voorontwerp dat een vriendenerfenis enkel in een authentiek (zijnde een notarieel) testament kan opgenomen worden.

Een schenking van roerende goederen zoals een geldsom of effecten, kan bij bankgift plaatsvinden. Dergelijke schenkingen zijn niet verplicht te registeren wat maakt dat er geen schenkbelasting verschuldigd is. Op het moment van het overlijden van de schenker zal er geen erfbelasting verschuldigd zijn tenzij de schenker binnen de drie jaar na de schenking overlijdt.

Het voorontwerp van decreet voorziet een verlenging van die termijn van drie naar vier jaar. Komt de schenker te overlijden binnen de periode van vier jaar na de schenking en werd de bankgift niet geregistreerd, zal er toch erfbelasting verschuldigd zijn, ook al werden de goederen al geschonken.

Het voorontwerp van decreet bepaalt dat die verlenging van toepassing zal zijn op schenkingen vanaf 1 juli 2021.

Het is belangrijk om te benadrukken dat er momenteel enkel een voorontwerp van decreet bestaat. Voor de finale regeling moet de goedkeuring van het decreet afgewacht worden.

Het hoeft geen betoog dat de nieuwe regels zoals weergegeven in het voorontwerp, belangrijke gevolgen kunnen hebben voor wie nu al een testament met duolegaat heeft opgemaakt alsook voor wie van plan is om schenkingen te doen. Het herbekijken van de bestaande successieplanning is daarom ook zeker aan te raden.